Üretim kontrol program bölümü, üretim sürecini oluşturan tüm temel öğelerin tanımlanmasından sonra (kaynaklar & vardiyalar, operasyonlar, rotalar, ürün reçeteleri), üretim emirlerinin verildiği ve iş emirlerinin oluştuğu, üretim için planlanan ve gerçekleşen maliyetlerin hesaplandığı modüldür.
Genel olarak, üretimin yapıtaşı olan tüm temel unsurlar oluşturulduktan sonra, üretim sürecinin başlatıldığı program bölümüdür. Üretim sürecinin başlamasıyla oluşan malzeme hareketleri (stok ve ambar hareketleri), malzeme fişleri olarak program tarafından otomatik oluşturulur ve kaydedilir.
Üretim sırasında oluşabilecek zaman ve kaynak kullanımı ile ilgili değişiklikler sonucu, üretim için planlanan tarihler ve süreler güncellenir ve üretimin hedeflenen ve planlanan başlangıç tarihi ve toplam süresi belirlenir. Üretilecek malzeme ve üretimde kullanılacak malzeme miktarları üretim emri üzerinde belirlenir. Malzemeler ve üretimde kullanılacak miktarları belirlendikten sonra, bu malzemelerin belirli stok ve ambar kontrolleri sonucu saptanan eksik miktarı ve bu miktarın nasıl temin edileceği yine üretim emri üzerinden belirlenir. Üretim emrinin kaydedilmesi ile, üretim emri serbest bırakılır ve iş emirleri otomatik olarak oluşturulur.
Kaydedilen iş emirlerine ait operasyonlar için operasyon ihtiyaçları taranarak uygun iş istasyonu saptanır. Üretim sürecinin en üst seviyesinden en alt seviyesine kadar tüm hammadde, yarı mamul, iş istasyonu ve çalışan gereksinimleri ile operasyon süreleri ve maliyetler izlenir.
Üretim kontrol ana kayıtlar bölümünde yer alan Durma Nedenleri, üretim emrinin kaydedilmesi, başlatılması (durumunun "Devam Ediyor" konumuna getirilmesi) ve daha sonra herhangi bir nedenden dolayı durdurulması durumu sözkonusu olursa, bu durma nedenlerinin kaydedildiği bölümdür. Durma nedenine ait detaylar ise iş emirleri üzerinde Durma Bilgileri sayfasından kaydedilir.
Hareketler bölümünde, iş emirlerini ve dolayısıyla üretim sürecini başlatan "üretim emirleri" yer alır. Bu bölümde ayrıca, üretimde girdi olarak kullanılan malzeme ihtiyaçları sonucu oluşan talepler ve bu malzemelerin karşılanma şekillerinin izlendiği, "temin önerileri" yer alır.
İşlemler menüsünde, planlanan ve gerçekleşen üretim emri maliyetleri hesaplanır ve planlanan / gerçekleşen genel gider hareketleri oluşturulur.
Durma Nedenleri
Durma nedenleri, üretim kontrol ana kayıtlar bölümünde yer alır. Üretimin herhangi bir nedenden dolayı durdurulması söz konusu olduğunda, durma nedenlerinin kaydedildiği seçenektir. Durma nedenleri, iş emirleri üzerinde yer alan "durma işlemleri" bölümünde kullanılır.
Durma Nedenleri Üretim Kontrol program bölümünde Ana Kayıtlar menüsü altında yer alır. Durma nedenleri menü seçenekleri şunlardır:
Ekle
Yeni durma nedeni bilgilerini kaydetmek için kullanılır.
Değiştir
Durma nedeni bilgilerini güncellemek için kullanılır.
Çıkar
Durma nedeni kaydını silmek için kullanılır.
İncele
Durma nedeni bilgilerini incelemek amacıyla kullanılır.
Kopyala
Kayıt bilgilerini başka bir tanıma kopyalamak için kullanılır.
Ek Bilgi Formları
Logo Object Designer ile kullanıcı tarafından tanımlanmış ek alanları görüntülemek için kullanılır.
Toplu Kayıt Çıkar
Seçilen durma nedeni kayıtlarını toplu olarak silmek için kullanılır.
Kayıt Bilgisi
Tanımın ilk kayıt ve son değişiklik işlemlerinin kim tarafından ve ne zaman yapıldığını görüntüler. Tarihçe özelliği ile kayıt üzerinde işlem yapan tüm kullanıcıları listelemek de mümkündür.
Kayıt Sayısı
Kayıt sayısını görüntüler.
Güncelle
Seçilen durma nedeni kayıtlarını toplu olarak silmek için kullanılır.
Öndeğerlere Dön
Durma nedenleri listesini sistemde tanımlı ölçütlerde görüntüler.
Durma Nedeni
Üretimin Durma nedenlerine ait öndeğerler Durma Nedenleri menüsünde Ekle seçeneği ile açılan pencereden kaydedilir. Durma nedenine ait detaylar ise iş emirleri üzerinde Durma Bilgileri sayfasından kaydedilir. Bu bilgiler şunlardır:
Kodu: Durma nedeni kayıt kodudur.
Açıklaması: Durma nedenine ait açıklamadır.
Özel Kod: Durma nedeni kayıt özel kodudur.
Yetki Kodu: Durma nedeni kayıt yetki kodudur.
Maliyeti Etkiler: Durma nedeninin maliyeti ne şekilde etkileyeceğini belirtir. Bu alan Evet / Hayır seçeneklerini içerir. "Evet" seçiminin yapılması durumumda maliyet hesaplarında durma kaydı bilgileri dikkate alınır.
Planlamayı Etkiler: Durma nedeninin üretim planlamasını ne şekilde etkileyeceğini belirtir. Bu alan Evet ve Hayır seçeneklerini içerir. "Evet" seçiminin yapılması durumunda, üretim planlamada tarihler durma kaydı dikkate alınarak hesaplanır.
Üretim Emirleri
Üretim emri, oluşturulan üretim reçetesine göre yapılacak üretime ait üretim bilgilerinin kaydedildiği, üretim süre ve tarihlerinin hesaplandığı, üretim aşamalarının izlendiği fiştir.
Ana malzemenin üretiminin gerçekleşmesi için açılan üretim emri ile malzeme reçetesinde yer alan tüm yarı mamul tipindeki girdilerin ve sanal yarı mamullerin üretim emirleri oluşur.
Üretim reçetelerinde tanımlanan hammadde, yarı mamul ve çıktı satırları birbirlerine bağlıdır. Üretimin gerçekleşmesi, sarf edilen malzemeler ve çıktıların elde edilip depoya girmesi üretim emirleri ile yapılır. Üretim emri kaydedildiğinde, üretim emri üzerinde yer alan operasyon kadar iş emri oluşur yani, üretim sırasında, ana malzemenin üretimi için üretilecek ve aynı zamanda sarf edilecek yarı mamuller için de iş emirleri oluşur.
Üretim emirleri oluşturulduğunda ve kaydedildiğinde üretimde kullanılacak olan malzeme hareketleri, dolayısıyla malzeme fişleri oluşur. (Bu malzeme fişleri "Planlanan" konumundadır ve stokları etkilemez.)
Malzeme yönetimi fabrika parametrelerinde otomatik malzeme çekişi alanında yapılan seçim doğrultusunda üretim emri durum bilgisine göre gerçekleşen miktar girişi otomatik olarak açılır ve bunun sonucu malzeme fişleri "Gerçekleşen" durumuna geçer. ("Gerçekleşen" durumundaki malzeme fişleri stokları etkiler)
Reçeteden sapan sarf, fire ve çıktı miktarları üretim emirleri ile kolaylıkla izlenebilir. Maliyet ise yapılan değişikliğe göre yeniden hesaplanabilir. Üretim reçetesi oluşturulurken planlanan çıktı miktarı ve maliyeti ile üretim sonucunda gerçekleşen durum kolaylıkla izlenebilir. Üretim emirleri ile, oluşturulan reçetelere uygun olarak üretim yapılır ve aşama aşama izlenir. Üretim emirleri, Üretim Kontrol program bölümünde Hareketler menü seçeneği altında yer almaktadır.
Üretim emirleri menü seçenekleri şunlardır:
Ekle
Yeni üretim emri kaydetmek için kullanılır.
Değiştir
Üretim emri bilgilerinde değişiklik yapmak için kullanılır.
Çıkar
İptal edilen üretim emirlerini silmek için kullanılır.
İncele
Üretim emri bilgilerini incelemek amacıyla kullanılır.
Kopyala
Hızlı bilgi girişi için kullanım kolaylığı sağlar. Üretim emri bilgilerini başka bir fişe kopyalar. Açılan fiş yeni bir numara verilerek ve gerekli değişiklikler yapılarak kaydedilir.
Ek Bilgi Formları
Logo Object Designer ile tanımlanmış ek alanları görüntülemek için kullanılır.
Toplu Kayıt Çıkar
Seçilen üretim emirlerini toplu olarak silmek için kullanılır.
İptal / Geri Al
Üretim emrinin iptal edilmesinde ve gerektiğinde geri alınmasında bu seçenekler kullanılır. İptal edilen üretim emirleri silinmez.
Toplu İptal / Toplu Geri Al
Seçilen üretim emirlerinin toplu olarak iptal edilmesinde ve gerektiğinde toplu olarak geri alınmasında kullanılır.
Toplu Geri Al (Gerçekleşen Maliyetleri Muhasebeleştir)
Seçilen üretim emirlerinin muhasebe kayıtlarının toplu olarak geri alınması için kullanılır.
Toplu Geri Al (TFRS Gerçekleşen Maliyetleri Muhasebeleştir)
Seçilen üretim emirlerinin muhasebe kayıtlarının toplu olarak geri alınması için kullanılır.
Toplu Geri Al (Planlanan Maliyetleri Muhasebeleştir)
Seçilen üretim emirlerinin muhasebe kayıtlarının toplu olarak geri alınması için kullanılır.
Durum Bilgisi
Üretim emirleri listesinden durum değişikliği yapmak için kullanılır.
Toplu Durum Bilgisi
Seçilen üretim emirlerinin durumlarını toplu olarak değiştirmek için kullanılır.
Malzeme Üretim Girdi Seviyesi Güncelleme
Malzeme kayıtlarının üretim seviyelerini hesaplamak ve maliyetlendirme işlemlerini bu hesaba göre yapabilmek için kullanılır.
Planlanan Genel Giderleri Oluştur
Üretim reçetesine ait planlanan genel giderleri oluşturmak için kullanılır.
Gerçekleşen Genel Giderleri Oluştur
Üretim reçetesine ait standart genel giderleri oluşturmak için kullanılır.
Toplu Serbest Bırak
Seçilen üretim emirlerinin toplu olarak serbest bırakılmasında kullanılır.
Serbest Bırak
Üretim emrinin serbest bırakılmasında kullanılır.
Malzeme Temini
Üretimde kullanılacak malzemelerin temin şekilleri ve miktarlarını kaydetmek için kullanılır.
Ardışık Malzeme Temini
Üretim emirlerindeki girdi yarı mamullerin malzeme teminini tek seferde yapmak için kullanılır.
İş Emirleri
Üretim emrine bağlı iş emirlerini listeler.
İş Emirleri Diyagramı
Üretim emrine bağlı iş emirlerinin şematik olarak görüntülendiği seçenektir.
Malzeme Fişleri
Üretim sonucunda oluşacak malzeme fişlerini incelemek ve kaydetmek için kullanılır.
Gerçekleşen Miktar Girişi
Günlük gerçekleşen malzeme işlemlerine ait fişler bu bölümden girilir.
Tamamlama Oranı İle Gerçekleşen Miktar Girişi
Üretim tamamlama oranı belirterek malzeme işlemlerine ait fişleri toplu olarak oluşturmak için kullanılır.
Hızlı Gerçekleşen Miktar Girişi
Günlük gerçekleşen malzeme işlemlerine ait fişleri toplu olarak oluşturmak için kullanılır.
Planlanan Maliyet Hesaplama
Planlanan maliyet hesaplama işlemleri için kullanılır.
Gerçekleşen Maliyet Hesaplama
Gerçekleşen maliyet hesaplama işlemleri için kullanılır.
Ayrıştırılmış Maliyet Hesaplama
Üretim emri maliyet hesaplama yöntemidir. Hesaplama yaparken malzeme maliyetini diğer maliyetlerden (iş iştasyonu, işçilik vb.) ayrıştırır.
TFRS Gerçekleşen Maliyet Hesaplama
TFRS kapsamında gerçekleşen maliyet hesaplama işlemleri için kullanılır.
Gerçekleşen Maliyeti Muhasebeleştir
Gerçekleşen maliyeti muhasebeleştirmek için kullanılır.
TFRS Gerçekleşen Maliyetleri Muhasebeleştir
TFRS kapsamında gerçekleşen maliyetlerin muhasebeleştirlmesi için kullanılır. "Tamamlandı" statüsündeki üretim emri üzerinde sağ fare tuşu menüsünde yer alır.
(Geri Al) TFRS Gerçekleşen Maliyetleri Muhasebeleştir
TFRS kapsamında gerçekleşen maliyetlerin muhasebeleştirlmesi işlemini iptal etmek için kullanılır.
TFRS Gerçekleşen Maliyetler Düzeltme Muhasebe Kodları
TFRS planlanan ve gerçekleşen maliyetler arasındaki farkı muhasebeleştirmede kullanılan muhasebe kodlarını girmek için kullanılır.
Kayıt Bilgisi
Kaydın ilk tanım ve değişiklik işlemlerinin kim tarafından ve ne zaman yapıldığını görüntüler.
Kayıt Sayısı
Tanımlı üretim emirleri sayısını görüntüler.
Güncelle
Üretim emri bilgilerini güncellemek için kullanılır.
Öndeğerlere Dön
Üretim emirleri listesini programda tanımlı ölçütlerde görüntüler.
Filtrele
Filtrele seçeneği ile üretim emri istenen özelliklere uygun olarak görüntülenir.
Yaz
Seçilecek üretim emrini bastırmak için kullanılır.
Toplu Basım
Üretim emirlerini toplu olarak bastırmak için kullanılır.
Operasyon ve Malzeme Bağlantısı
Seçilen üretim emrine ait operasyonlarda üretilen malzemelerin listelendiği seçenektir.
Malzeme İhtiyaç Listesi
Seçilen üretim emrinde kullanılacak malzeme ihtiyaçlarının listelendiği seçenektir.
Kullanılabilir Lot/Seri Listesi
Kullanılabilir seri/lot numaralarının listelendiği seçenektir.
Kısayol Oluştur
Üretim emirleri listesi ve/veya üretim emri için kısayol oluşturma işlemlerinde kullanılır.
Kısayol Gönder
Oluşturulan kısayolu diğer kullanıcılara e-posta ile göndermek için kullanılır.
Üretim Emri Bilgileri
Üretim emri fişleri, Üretim Emri ve Fason Emri fişleri olarak ikiye ayrılır. Fason Emirleri, fason üretimlerde, Üretim Emri fişleri normal üretim süreçlerinde kullanılmaktadır. Üretim emri ekleme işlemi sırasında emre bağlı rota tanımı kullanılır, rota satırı sayısı kadar üretim emri satırı yani iş emri oluşturulur. Üretim emri genel bilgileri fişin üst bölümünde yer alan alanlardan kaydedilir. Üretime ait diğer bilgiler fiş üzerindeki seçenekler ile kaydedilir. Bu seçenekler şunlardır:
Genel
Üretim Emri Satırları
İşlem Bağlantıları
Maliyetler (Fason Emirlerinde)
Planlanan Maliyetler (Üretim Emirlerinde)
Gerçekleşen Maliyetler (Üretim Emirlerinde)
Maliyet Bağlantıları (Fason Emirlerinde)
TFRS Gerçekleşen Maliyetler (Üretim Emirlerinde)
Kaynak Kullanımı (Üretim Emirlerinde)
Operasyon K.K.K Değer Girişi (Üretim Emirlerinde)
Planlanan Genel Giderler (Üretim Emirlerinde)
Gerçekleşen Genel Giderler (Üretim Emirlerinde)
TFRS Gerçekleşen Genel Giderler (Üretim Emirlerinde)
Üretim Emri / Fason Emri Temel Bilgileri
Fiş No: Üretim emrinin / fason emrinin programdaki takip numarasıdır. Üretim emirleri fiş numaralarına göre sıralanmıştır. Girilen son üretim emrinden bir sonraki numara alana otomatik olarak gelir. İstenirse değiştirilebilir.
Tarih: Üretim emrinin tarihidir. Bilgi girilmesi zorunlu bir alandır.
Özel Kod: Üretim emirlerini sınıflandırmakta kullanılan ikinci bir kodlama alanıdır. Kullanıcının üretim emirlerini kendi firmasına özel bazı kriterlere göre belirli gruplar altında toplaması için kullanılır. Bu alanı kullanıcı, fiş üzerinde yer almayan ancak girmek istediği bir bilgiyi kaydetmek için de kullanabilir. Özel kod aynı zamanda raporlarda filtre olarak da kullanılmaktadır.
Yetki Kodu: Kayıt bazında yetkilendirme ile veri güvenliğinin sağlanması için kullanılır. Her kullanıcının iş tanımına göre, kullanabileceği kayıtlar değişik olacaktır. Kayıt bazında yetki verilmesi için öncelikle planlama yapmak gerekir. İlk adım olarak, hangi kullanıcıların veya kullanıcı gruplarının hangi üretim emirlerine ulaşabileceği belirlenmelidir. Daha sonra, her yetki grubunun kullanabileceği üretim emirlerine farklı yetki kodları verilmelidir.
Fabrika: İşlemin ait olduğu fabrikayı belirtmek için kullanılır. Tanımlı fabrikalar listelenir ve seçim yapılır.
Durumu: Üretim durumunun izlendiği alandır. Kullanıcı bu alana müdahale edemez. Üretim emri durum değişikliği için üretim emirleri ya da iş emirleri listesinde F9 / sağ fare tuşu menüsünde yer alan "durum bilgisi" seçeneği kullanılır. Burada yapılan seçim üretim emri fişlerinde Durumu alanına aktarılır. Durum alanı aşağıdaki seçenekleri içerir:
Başlamadı
Devam ediyor
Durduruldu
Tamamlandı
Kapandı
İş emri durumların birbirleri arasındaki geçişleri ise şöyle olmak zorundadır:
1. Serbest bırakılmamış bir üretim emrinin statüsü "Başlamadı" olabilir.
2. "Başlamadı" statüsündeki bir emrin bir sonraki statüsü sadece "Devam Ediyor" ve "Kapandı" statülerinden biri olabilir. Üretim emri "Başlamadı" statüsünde iken, üretim emri serbest bırakılabilir ya da serbest bırakma kaldırabilir.
3. "Devam Ediyor" statüsündeki bir emrin bir sonraki statüsü sadece "Durduruldu", "Tamamlandı" ve "Başlamadı" statülerinden biri olabilir.
4. "Durduruldu" statüsündeki bir emrin bir sonraki statüsü sadece " Devam Ediyor" ve "Kapandı" statülerinden biri olabilir. Üretim emri "Durduruldu" statüsünde iken, serbest bırakma geri alınabilir ya da serbest bırakması geri alınmış bir üretim emri yeniden serbest bırakılabilir.
5. "Tamamlandı" statüsündeki bir emrin bir sonraki statüsü sadece "Kapandı" veya "Devam Ediyor" statüleri olabilir.
6. "Kapandı" statüsündeki bir emrin bir sonraki statüsü "Tamamlandı" statüsü olabilir.
Bir üretim emrinin silinebilmesi için, ya başlamamış ya da durdurulmuş olması gerekmektedir. Ancak silme işlemi gerçekleşmeden önce, emrin iptal edilmesi gerekmektedir. İptal işlemi, üretim emri listesi üzerinden açılan F9/sağ fare düğmesi menüsü üzerindeki "İptal" seçeneği ile yapılır. İptal işleminin geri alınması ise yine F9/sağ fare düğmesi menüsü ile açılan "Geri al (İptal)" seçeneği ile yapılabilir. Emir iptal edildiğinde, emre bağlı kayıtlarda hiç bir değişiklik olmaz, kayıtlar iptal edilen emrin silinmesi ile birlikte silinir.
Üretim Emri Genel Bilgileri
Mamul Bilgileri
Mamul bölümündeki alanlardan üretim emri ile üretilecek mamul bilgileri kaydedilir:
Mamul Kodu: Bu üretim emri ile üretilecek malzemenin kodudur. Fason emirleri için, mamul alanından Fason Reçetesi oluşturulmuş mamul kodları arasından seçim yapılır.
Açıklaması: Bu üretim emri ile üretilecek malzemenin açıklamasıdır.
Birim: Seçilen mamulün birim bilgisidir. Üretimin hangi birim üzerinden gerçekleştirileceği bu alanda belirlenir.
Miktarlar
Ana ürün için Planlanan ve Gerçekleşen üretim miktarlarını gösterir. Planlanan Miktar, ürün reçetesi oluşturulurken belirlenir. Üretilecek olan ana ürün miktarıdır. Oluşturulan tüm üretim fişleri için planlanan düzeyinde temel alınacak olan miktarlardır. Ürün reçetesi kaydedildiğinde planlanan miktar çerçevesinde, "Planlanan" durumundaki malzeme fişleri oluşur. Üretim emri "Devam Ediyor" yada "Tamamlandı" konumundayken üretim emirleri listesinde ilgili üretim emri sağ fare menüsünde yer alan gerçekleşen miktar girişi seçeneği kullanıldığında, "Planlanan" durumundaki malzeme fişleri "Gerçekleşen" konumuna gelir ve üretim emri içerisinde Gerçekleşen Miktar alanına toplam üretilen mamul miktar bilgisi aktarılır. Kullanıcı bu alana müdahale edemez.
Reçete Bilgileri
Üretimin hangi reçeteye göre gerçekleştirileceği, reçete bilgileri bölümünde yer alan alanlardan kaydedilir. Bu bilgiler şunlardır:
Reçete Kodu/Açıklaması: Üretimde kullanılacak olan reçete kodu ve açıklamasıdır. Program, mamul ve planlanan miktar girilmeden reçete seçimine izin vermez. Planlanan miktar girildiğinde ana ürün ait reçete bu alana öndeğer olarak gelir, ürüne ait birden fazla reçete varsa ürün reçeteleri listelenir ve ilgili reçete seçilir.
Revizyon Kodu/Açıklaması: Seçilen ürün reçetesine ait revizyon bilgisidir. Öndeğer olarak güncel revizyon gelir; reçeteye ait farklı bir revizyon kullanılacaksa, revizyonlar listelenir ve seçim yapılır.
Rota Kodu/Açıklaması: Ürün reçetesine ait rota kodu ve açıklamasıdır. Seçilen ürün reçetesindeki rota bilgisi bu alana otomatik gelir.
Ürün Hattı Kodu Açıklaması: Ürün reçetesine ait ürün hattı kodudur. Seçilen ürün reçetesindeki ürün hattı bilgisi bu alana otomatik gelir.
Tarihler
Ana ürün olarak seçilen mamul için üretime ne zaman başlanacağı, üretimin ne zaman biteceği ve teslim edileceği tarihler bu alanlardan belirlenir. Ürün rota kaydında bulunan işlem süresi ve üretim emrinde verilen planlanan miktar doğrultusunda üretimin toplam süresi program tarafından dakika bazında hesaplanır (üretim emrini kaydedildikten sonra hesaplanır). Ayrıca ürün için geçerli teslim tarihi yine bu alandan kaydedilir. Başlangıç / Bitiş Tarihleri ve Saatleri / Üretim süresi üç şekilde detaylı olarak izlenir:
Hedeflenen
Planlanan
Gerçekleşen
Hedeflenen tarih ve saatler, kullanıcı tarafından girilen ve program tarafından otomatik olarak oluşturulacak planlanan tarihlerin bulunmasında baz alınan tarihlerdir. Üretim emri ilk oluşturulduğunda hedeflenen başlangıç tarihi alanına öndeğer olarak üretim emri tarihi gelir, istenirse kullanıcı tarafından değiştirilebilir.
Planlanan tarih ve saatler, program tarafından oluşturulur; bu alana kullanıcı tarafından bilgi girilemez. Hedeflenen tarih alanında verilen başlangıç tarihi planlanan tarih alanına aktarılır, başlangıç / bitiş tarih ve saatleri, fabrika bölümü çalışma günleri, ürüne ait ürün reçetesindeki rotada belirtilen işlem süresi ve kaynak vardiyasına göre hesaplanır. Hedeflenen tarih alanına saat bilgisi girilmedi ise, program, başlangıç saati olarak rotadaki ilk operasyona ait iş istasyonunun vardiya başlangıç saatini buraya aktarır ve işlem süresine göre hesaplanan süre neticesinde bitiş saati bulunur. Eğer kullanıcı hedeflenen tarih alanına saat bilgisi girdiyse, program başlangıç saati olarak hedeflenen saati baz alır ve bitiş saatini ona göre hesaplar. Böylelikle üretimin toplam süresi dakika bazında hesaplanmış olur.
Gerçekleşen tarih ve saatler: Üretim emri "Devam Ediyor" konumuna getirildiğinde, planlanan başlangıç tarihi ve saati, gerçekleşen başlangıç tarihi ve başlangıç saati alanına otomatik gelir. Üretim emri "Tamamlandı" konumuna geldiğinde ise, planlanan tüm tarih ve süreler bu alana otomatik olarak aktarılır.
Planlama Metodu
Üretim emrinin verilen başlangıç tarih ve saatine göre ne zaman biteceği yada belirli tarihte bitmesi planlanan üretim emrinin başlaması gereken zamanının planlanması için kullanılır. İleriye doğru planlama ve geriye doğru planlama olmak üzere iki şekilde uygulanabilir.
İleriye Doğru Planlama: Bu yöntemde üretim emrinin hedeflenen başlangıç tarihi ve saati kullanıcı tarafından verilir ve iş istasyonu çalışma süreleri, operasyon süreleri ve fabrika bölümü çalışma günleri dikkate alınarak program tarafından planlanan tarihler hesaplanır. Stoka üretim yapan firmalar bu yöntemi kullanabilir.
Geriye Doğru Planlama: Daha çok sipariş üzerine üretim yapan firmaların kullandığı planlama yöntemidir. Planlanan tarihlerin hesaplanabilmesi için üretim emri içerisinde hedeflenen bitiş tarihi ve saati girilmelidir. Yapılan üretim süresi hesaplaması sonrası, teslim tarihine göre, üretimin başlaması gereken zaman bulunur.
Kaynak Kullanımları
Daha önce sistemde kayıtlı üretim emirleri varsa, üretim emirlerinin serbest bırakılması işlemi esnasında üretim emrine bağlı iş emirleri için iş istasyonlarının doluluğunu kontrol ederek uygun boş zamanlara planlı kaynak yüklerinin oluşturulmasını sağlar. Yeni girilecek üretim emirlerinin planlanan tarihleri bu üretim emirlerinin bağlı bulundukları iş istasyonundaki iş bitiş tarihlerini dikkate alarak ya da ilgili iş istasyonları tamamen boş olarak varsayılıp iş istasyonlarının kaynak kullanımları dikkate alınmayarak hesaplanabilir. Eğer kaynak kullanımları dikkate alınmak isteniyorsa "Dikkate alınacak" istenmiyorsa "Dikkate Alınmayacak" olarak işaretlenmelidir.
İş İstasyonu Önerisi
Üretim emri için uygun iş istasyonun ne şekilde belirleneceği bu bölümde yapılacak seçimle belirlenir. Bu bölümde aşağıdaki seçenekler yer alır:
ÖncelikEn erken bitirecek istasyon
Öncelik seçilirse; iş istasyonlarına kaynak kullanımı ataması yapılırken mevcut durumda kullanılması gereken operasyonun ilk iş istasyonu esas alınır. Üretim emrinde kaynak kullanımının dikkate alınmadığı durumda iş istasyonun dolulukları dikkate alınmadan iş emrinin sürelerine göre kaynak ataması yapılır. Kaynak kullanımlarının dikkate alındığı durumda ise iş istasyonun ilgili üretim emrinde çalışması gereken yer dolu olduğu durumda en uygun zaman dilimi belirlenerek kaynak ataması gerçekleştirilir. Fakat aynı işi yapan iş istasyonlarını bu atamalarda dikkate alınmaz. Ancak bu durumda da kaynaklar efektif kullanılmış olur. Bir kaynak tam kapasite ile çalışırken diğer kaynaklar boş durur.
Operasyon kartında dağıtım tipi parametreleri kullanılarak diğer iş istasyonlarının sayısına veya işlem sürelerine göre bir dağıtım yapılabilir. Bu yapılan dağıtım bir üretim emri içindir yani bir üretim emri operasyon kartındaki iş istasyonlarına dağıtılabilir.
En Erken Bitirecek İstasyon seçilirse; bir üretim emrini bölmek yerine farklı üretim emirleri, azami kuyrukta bekleme sürelerini dikkate alınarak farklı iş istasyonlarına dağılır, bir nevi bir hat dengelemesi yapılır. Böylece kapasite kullanım oranları artar, maliyetler ve darboğazlar asgariye indirilir. Azami kuyrukta bekleme süresi kabul edilebilir bekleme süresi anlamını taşımaktadır. Azami kuyrukta bekleme süresi operasyon tanımında belirtilir.
Proje Kodu: Üretimi yapılacak malzemenin ilişkili olduğu proje kodudur. Kayıtlı proje kartları listelenir ve ilgili tanım seçilir. Mamul alanında seçili malzeme kartında proje belirtilmişse ilgili proje kodu bu alana otomatik olarak aktarılır; istenirse değiştirilir.
Rezervasyon: Üretim emri verilen mamul için kullanılacak diğer malzemelerin (hammadde, mamul) rezerve edilebilmesi için kullanılan alandır. Bu alan işaretlendiğinde, ilgili reçetede kullanılan Ana Ürün haricindeki diğer malzemeler rezerve edilir. Üretim emrinde planlanan fişler oluşurken, planlanan fişlerdeki malzeme miktarı kadar rezervasyon yapılması sağlanır. Üretim emrinde rezerve edilen malzemeler, malzemelerin ambar toplamları ve genel durum penceresinde Rezervasyon başlığı altındaki alanlardan izlenebilir. Rezerve edilen malzeme miktarları, Üretim Emirleri listesi F9/sağ fare düğmesi menüsünde yer alan Planlanan Rezervasyon Miktar Girişi penceresinden değiştirilebilir.
Seri/Lot Rezervasyon: Üretim emri içerisinde Rezervasyon alanı işaretlendiğinde kullanılabilir bir alandır. Seri/Lot Rezervasyon alanı işaretlendiğinde Üretim Emirleri F9 menüsünde “Planlanan Seri Lot Rezervasyon” seçeneği aktif olur. Planlanan Seri Lot Rezervasyon girişi penceresinde, ilgili üretim emri için oluşmuş sarf / fire fişi üzerinden seçilen seri/lot miktarları, sadece ilgili üretim için rezerve edilir, başka bir üretim emri tarafından kullanılamaz. Üretim emrinde rezerve edilen ürünlerin hepsi sarf edilmezse, Kapandı statüsündeki üretim emri F9 menüsünde yer alan Planlanan Seri Lot Rezervasyon Girişi alanı yeniden açılır ve kullanım sonrası geri kalan seri/lotların rezervasyonları kaldırılabilir.
Üretim emri için rezerve edilen malların rezervasyon miktarları, gerçekleşen fişler oluşturulduktan sonra, rezervasyon miktarı kadar azaltılır ve ambar toplamlarındaki "Rezervasyon Miktarı" ve "Gerçek Stok" miktarları güncellenir.
Ambar Fişi Oluşturulsun: Ambar fişi oluşturulsun kutucuğu sadece Fason Emri fişlerinde yer alır. Öndeğeri Cari Hesap Kartından gelir. İşaretli olduğunda, fason emrinin kaydıyla birlikte Ambar Fişi otomatik olarak oluşur. İşaretlenmediğinde Ambar Fişi oluşturulmaz.
Üretim Emri Satırları
Üretim emri satırları bölümünde, üretim sürecini oluşturan ve etkileyen tüm faktörler yer alır.
Üretim emri ile üretilecek ana mamul ve ana mamulün üretiminde kullanılacak malzemelerin reçete bilgileri, ana mamul ve yarı mamullerin üretiminde geçerli operasyon ve kullanılacak iş istasyonları gibi üretim sürecini oluşturan tüm faktörler üretim emri satırları bölümünden kaydedilir. Ayrıca bu bölümde program tarafından, ana mamul ve yarı mamullerin üretimi için geçerli her bir operasyon için bir iş emri oluşturulur.
Üretim emri ilk defa açıldığında Genel sayfasında yer alan ana mamul, miktar ve ürün reçetesi bilgileri girildikten sonra sağ fare düğmesi menüsündeki Hesapla menü seçeneği ile üretim emrine ait ana ürün reçetesi patlatılır ve üretim emri satırları oluşturulur. Üretim emri satırları doğrudan kullanıcı tarafından da kaydedilebilir.
Hesapla seçeneğinin kullanılması durumunda, üretim emri genel bilgiler sayfasında belirtilen reçete revizyon bilgileri dikkate alınır ve üretim emri satırları program tarafından oluşturulur. Hesapla işlemi sonunda üretim emri satırlarına ait iş emirleri ve fişler de oluşmuş olacaktır.
Üretim emrinde kullanılan ana ürün reçetesi içinde sanal yarı mamul alt reçeteleri olması durumunda üretim emri satırları ana ürün reçetesinden başlayarak oluşturulur. Üretim emri satırları oluşturulurken belirtilen reçetedeki tüm girdi ve çıktı malzemelerin miktarları, ilişkili oldukları operasyonlar ve reçete revizyonları dikkate alınır. Reçetede üretime katılmayacağı belirtilmiş olan ve koşul malzeme kodu koşulunu sağlamayan girdi ve çıktı satırları üretim satırları oluşturulurken dikkate alınmaz.
Reçetedeki tüm girdi ve çıktı malzeme miktarları, ilişkili oldukları iş emirleri, operasyonlar ve reçete revizyonları üretim emri satırlarında görüntülenir. Üretim satırlarına ait miktar hesabı, reçete revizyon satırındaki birim üzerinden yapılır. Hesaplamada ilgili malzemelerin miktar formülünde belirtilen parametre ve sabitlerin değerleri ile formülde kullanılan fonksiyonlar dikkate alınır.
Her bir operasyonun hangi iş istasyonunda gerçekleştirileceği ilgili operasyonun, operasyon ihtiyaç satırlarında belirtilen asgari – azami miktarlar ve başlangıç tarihi kontrolleri yapılarak belirlenir.
Eğer reçetede söz konusu operasyona girdi veya çıktı olarak katılan malzemelerden herhangi birinin operasyon süresini etkileyeceği belirtilmişse asgari – azami miktar kontrolleri söz konusu malzemenin miktarına göre yapılır ve iş istasyonu buna göre belirlenir. Aynı operasyonda birden fazla malzemenin kullanılması durumunda ise tüm malzemelerin miktarları toplamına göre operasyona ait iş istasyonu (birimler dikkate alınmaksızın) belirlenir.
Üretim emri satırları sayfası iki ana bölümden oluşmaktadır. Sayfanın üst bölümünde reçete bilgilerine bağlı olarak oluşan iş emirlerine ait operasyon ve ihtiyaç bilgileri, alt bölümde ise üretim sürecinde kullanılan girdi/çıktı (malzeme) bilgileri yer alır.
Üretim emri satırlarında var olan alanlar şunlardır:
İş emirleri, Operasyon, Reçete ve Süre Bilgileri
İş Emri Numarası: Üretimde kullanılan operasyon sayısı kadar iş emri oluşur. İş emirleri, bir üretim emrinin operasyonlar bazında bölünmesinden oluşan küçük üretim emirleri olarak tanımlanabilir. İş emri numarası, program tarafından oluşturulan üretim emri satırlarında reçeteye bağlı olarak oluşan numaradır. Üretim satırının doğrudan kullanıcı tarafından eklenmesi durumunda üretim emri kaydedilirken program tarafından verilir.
İş Emri Durumu: Üretimin iş emirleri (operasyonlar) bazında durumunu gösterir. Üretim emrine ait iş emirlerine, üretim emirleri listesinde F9 menüsünde yer alan iş emirleri seçeneği ile ulaşılır. İş emri durumunu değiştirmek için bu seçenek kullanılır ve durum bilgisi, üretim emri satırları İş Emri Durumu alanına otomatik aktarılır. Üretim emrine ait bir veya birden fazla iş emri olduğu taktirde, iş emirlerinden herhangi birinin durumu "Devam Ediyor" konumuna getirilirse ait olduğu üretim emrinin durum bilgisi de "Devam Ediyor" olacaktır. Ancak iş emirlerinden herhangi biri "Tamamlandı" konumuna getirildiğinde üretim emri durum bilgisi değişmez. Üretim emrinin de "Tamamlandı" konumuna geçmesi için üretim emrine ait tüm iş emirlerinin "Tamamlandı" durumuna geçmesi gerekmektedir.
Operasyon Kodu/Açıklaması: F9/sağ fare tuşu menüsü Hesapla seçeneği ile üretim emri satırları program tarafından ilk oluşturulduğunda, üretim emrinde kullanılan reçete satırlarında belirtilen operasyon kod ve açıklamasıdır. Her bir operasyon bir iş emridir. İlgili mamul yada yarı mamul üretiminde birden fazla operasyon yer alıyorsa bu operasyonlar üretim emri satırlarında sırasıyla yer alır. Yeni eklenen bir operasyon için ya da mevcut operasyonlar için örtüşme miktar ve yüzdelerini belirlemek ya da değiştirmek için ilgili üretim satırında sağ fare düğmesi menüsündeki Önceki İş Emirleri seçeneği kullanılır.
İş İstasyonu Kodu/Açıklaması: Hesapla seçeneği sonucu üretim emri satırlarında yer alan operasyonlara ait iş istasyonlarıdır. Satırda yer alan operasyonun ihtiyaç satırlarında iş istasyonlarına için belirlenen kapasite (asgari – azami üretim miktarları) öncelik bilgileri ve başlangıç tarihi dahilinde, ilgili üretim için en uygun olan iş istasyonu bu alana otomatik olarak aktarılır. Üretim satırı için farklı bir iş istasyonu geçerli olacaksa değiştirilir. F10 tuşu ile operasyon ihtiyaçları listelenir ve tercih edilen iş istasyonu seçilir.
Sayım Merkezi: Operasyon tamamlama işlemlerinde etkili olacak parametredir. Bir sonraki operasyonda işlenecek miktarın belirlenmesinde kullanılır. Bu alan Evet ve Hayır seçeneklerini içerir. "Evet" seçiminin yapılması durumunda, operasyon tamamlama işlemi yapılarak sonraki operasyonlarda sarf edilecek malzemeler belirlenir. Bu operasyonlardan sarf edilecek malzeme miktarı sonraki operasyonların gerçeklenebilir maksimum miktarıdır. Önceki operasyonunda sayım merkezi "Hayır" olarak belirlenmiş olmayan operasyonlar için gerçeklenebilir maksimum miktar üretim emri planlanan miktarı olacaktır.
Reçete Kodu/Açıklaması: Üretim satırındaki operasyonun ilişkili olduğu reçete kodu ve açıklamasıdır. Üretilecek olan malzemenin ilgili operasyonuna ait reçete bilgisi "Hesapla" işlemi sonucu bu alana otomatik gelir.
Revizyon Kodu/Açıklaması: Üretim satırındaki operasyonun ilişkili olduğu reçetenin ilgili üretim için kullanılan revizyon kodu ve açıklamasıdır.
Süreler: Hesaplama sonucu oluşan üretim emri satırındaki operasyonun ihtiyaç satırında seçili iş istasyonu için verilen süreler (sabit hazırlık süresi, işlem süresi, taşıma süresi, operasyon öncesi/sonrası bekleme süresi, kuyruk süresi, kontrol süresi) bu alanlara aktarılır ve planlanan üretim süresini belirlerler. İşlem süresi ve işlem partisi bilgileri ile bir birim malzemenin ne kadar sürede üretileceği hesaplanır. Üretilecek miktara göre işlem süresi hesaplanır daha sonra diğer süreler hesaplanan süreye eklenerek üretimin toplam süresi bulunur. Üretim emri üzerinde hesaplama sonucu üretim emri satırlarına otomatik gelen süreler istenirse değiştirilebilir ve yapılan değişiklik planlanan süreyi günceller.
Sabit Hazırlık Süresi: Program tarafından oluşturulan üretim emri satırında, söz konusu operasyonun, Operasyon ihtiyaç satırlarından seçilen iş istasyonuna ait sabit hazırlık süresidir. Hazırlık süresi değiştirilebilir. Burada yapılan değişiklik planlanan süreyi günceller.
İşlem Partisi ve Süresi: Program tarafından oluşturulan üretim emri satırında, söz konusu operasyonun, operasyon ihtiyaç satırlarından seçilen iş istasyonuna ait işlem partisi miktarı ve süresidir. İşlem partisi miktar ve süre bilgileri değiştirilebilir. Burada yapılan değişiklik planlanan süreyi günceller.
Taşıma Partisi ve Süresi: Program tarafından oluşturulan üretim emri satırında, söz konusu operasyonun, Operasyon ihtiyaç satırlarından seçilen iş istasyonuna ait taşıma partisi süresidir. Taşıma partisi süresi değiştirilebilir. Burada yapılan değişiklik planlanan süreyi günceller.
Bekleme Partisi / Bekleme Süresi: Operasyon kartında belirtilen, operasyon esnasında ihtiyaç duyulan bekleme süresi ve bu sürenin kaç malzemenin üretiminden sonra işleyeceğini belirtmek için kullanılan bekleme partisi bilgisidir. Bu alanlardaki bilgiler operasyon kartından otomatik olarak üretim emri satılarına aktarılır; istenirse değiştirilir.
Kuyruk Süresi: Program tarafından oluşturulan üretim emri satırında, söz konusu operasyonun, operasyon ihtiyaç satırlarından seçilen iş istasyonuna ait kuyruk süresidir. Kuyruk süresi değiştirilebilir. Burada yapılan değişiklik planlanan süreyi günceller.
Operasyon Öncesi ve Sonrası Bekleme Süresi: Program tarafından oluşturulan üretim emri satırında, söz konusu operasyonun, operasyon ihtiyaç satırlarından seçilen iş istasyonuna ait bekleme süreleridir. Bekleme süreleri değiştirilebilir. Burada yapılan değişiklik planlanan süreyi günceller.
Planlanan Süre: Üretimin ne kadar sürede tamamlanacağını belirtir. Eğer reçetede söz konusu operasyona girdi veya çıktı olarak katılan malzemelerden herhangi birisinin operasyon süresini etkileyeceği belirtilmişse asgari – azami miktar kontrolleri söz konusu malzemenin miktarına göre yapılır. Aynı operasyon (iş emri için) birden fazla malzemenin operasyon süresini etkileyeceği belirtilmişse tüm malzemelerin miktarları toplamına göre (birimler dikkate alınmaksızın) kontrol yapılır. Satırdaki malzeme miktarı değişince, Planlanan süre otomatik olarak değişir ancak, tersi geçerli değildir. Planlanan sürelerde meydana gelen değişikliklerin iş emirlerine yansıyabilmesi için üretim emrinin serbest bırakılması gerekmektedir.
Fason Emri fişlerinde, üretim emri satırlarında yer alan operasyon kodu / açıklaması, İş istasyonu kodu / açıklaması, reçete kodu, reçete açıklaması, revizyon kodu ve revizyon açıklaması alanlarında değişiklik yapılamaz.
Üretim Emri Girdi / Çıktı Satırları (Malzemeler)
Üretim emri satırlarının bu bölümünde, emrin ait olduğu reçetede yer alan girdi/çıktı satır bilgileri yer alır. Hesapla seçimi yapıldığında bu satırlar program tarafından oluşturulur. Girdi/çıktı bilgileri doğrudan da kaydedilebilir. Üretim emri satırlarında her bir operasyonun (iş emrinin) üzerine gelindiğinde, o operasyona ait girdi / çıktı satırları, malzemeler bölümünde görüntülenir. Üretim emri satırları malzemeler bölümünde yer alan bilgiler, üretim emri içerisinde üretilecek olan malzemelerin ürün reçete bilgileridir.
Üretim emri Girdi / Çıktı satırlarında yer alan bilgiler şunlardır:
Satır Tipi: Üretim emrinde kullanılan reçete satır tipidir. Ana ürün, girdi, sanal yarı mamul, ek ürün, yan ürün seçeneklerini içerir. Fason emri fişleri için, satır tipi sadece girdi seçilebilir
Tür: Çıktı satırlarında elde edilecek mamulün türünü belirtir. Mamul tek bir malzeme olabileceği gibi bir malzeme sınıfı altında yer alan malzeme de olabilir.
Malzeme (Sınıfı) Kodu/Açıklaması: Girdi/Çıktı malzeme kodu ve açıklamasıdır. Girdi/çıktı satır türünün malzeme sınıfı olması durumunda, üretilecek malzemeler sağ fare tuşu menüsündeki Malzeme Sınıfı Detayları ve Malzeme Tablosu seçenekleri ile kaydedilir.
Varyant Kodu/Açıklaması: Malzemenin varyantlı olması durumunda varyant kod ve açıklama bilgisidir.
Miktar Formülü: Hesapla seçeneği ile oluşturulan üretim emri satırlarında, ürün reçetesinde girilen miktar formülü bu alana aktarılır. Değiştirilemez. Değişiklikler ya da miktar girişleri için miktar kolonu kullanılır.
Miktar: Program tarafından miktar formüllerine göre hesaplanan miktarlar üzerinde değişiklik yapılabileceği gibi yeni eklenen satırlar için de kullanıcı girişli bir alandır. MS/MT tipi satırlar için bağlı malzemelerin miktar toplamı otomatik olarak getirilir. Miktarda yapılan değişiklikler planlanan süreyi güncelleyecektir.
Birim: Girdi/Çıktı satırındaki malzemenin hangi birim üzerinden işlem göreceğini belirtir. "Hesapla" seçeneği ile oluşturulan üretim emri satırlarında, üretim emrine ait reçetede belirtilen birimdir. Değiştirilebilir.
Operasyon Süresini Etkiler: Hesapla seçeneği ile oluşturulan üretim emri satırlarında, reçetede yapılan seçim öndeğer olarak gelir. Girdi/çıktı satırındaki malzemenin operasyon süresini etkileyip etkilemeyeceğini belirtir. Bu alan işaretli ise operasyon için asgari ve azami miktar kontrolleri satırdaki malzemenin miktarına göre yapılır. Yapılan seçim değiştirebilir. Bu durumda operasyon süresi yeniden hesaplanır.
Fire Faktörü: Hesapla seçeneği ile oluşturulan satırlarda malzemenin kendi reçetesinden belirlenir. Üretim sırasında verilebilecek fire oranıdır.
Fire Hesaplama: Firenin ne şekilde hesaplanacağını belirtir. "Hesapla" seçeneği ile oluşturulan satırlarda malzemenin kendi reçetesinden belirlenir.
Alternatif Malzeme Kullanımı: Program tarafından oluşturulan satırlar için malzemenin kendi reçetesinden belirlenir ancak kullanıcı bu yöntem üzerinde istediği değişikliği yapabilir.
Konsinye Kullanımı: Program tarafından oluşturulan satırlar için malzemenin kendi reçetesinden belirlenir ancak bu yöntem değiştirilebilir.
Ürün Reçetesi Kodu/Açıklaması: Satır tipi sanal yarı mamul olduğunda bu ürüne ait reçete kodu ve açıklamasıdır. Doğrudan eklenen SYM satırları için kayıtlı reçeteler listelenir ve seçilir.
Revizyon Kodu/Açıklaması: Satır tipi sanal yarı mamul olduğunda dolu olan bir alandır. Kullanıcının eklediği SYM satırları için söz konusu reçeteye bağlı revizyonlar listelenir ve istenen revizyon seçilebilir. Revizyon kodu boş bırakılmışsa güncel revizyon otomatik olarak gelir.
Karşılama Türü: Üretimde kullanılacak malzemelerin karşılama türünün girildiği alandır.
Fason Emri fişleri için karşılama türü Üretim Emri seçilemez.
Ambar Kullanımı: Karşılama türünün ambar transferi seçilmesi durumunda bu alanda seçim yapılır. Aşağıdaki seçenekleri içerir:
Tüm Ambarlara BakılacakSeçili Ambarlara Bakılacak
Karşılama Fabrikası: Üretimde kullanılacak malzeme talebinin karşılama şekli üretim olan satırlarda transferin hangi fabrikadan yapılacağı bu alandan belirlenir. Karşılama şekli satınalma olan talep satırlarında bu alanlara bilgi girilemez.
Karşılama Ambarı: Üretimde kullanılacak malzeme talebinin karşılama şekli ambar transferi olan satırlarda transferin hangi ambardan yapılacağı bu alanda belirlenir. Karşılama şekli satınalma olan talep satırlarında bu alanlara bilgi girilemez.
Maliyetlendirme: Reçete satırının maliyetlendirme işlemlerinden etkilenip etkilenmeyeceği bu alanda belirlenir. Alanın işaretlenmesi durumunda satır bilgileri güncelleme işlemleri ile değiştirilebilir. İşaretli değilse bu satır güncelleme işlemi değiştirilemez.
Maliyet Oranı: Program tarafından oluşturulan satırlar için malzemenin kendi reçetesinde belirtilen maliyet oranıdır. Bu malzemenin oranında değişiklik yapabilir.
Standart Maliyet Kullanımı: Çıktı maliyetinin hesaplanmasında standart maliyetin kullanılacağını belirtir. Planlanan/Gerçekleşen Maliyet Hesaplama seçeneği ile maliyet ataması yapmak yerine ilgili çıktıların standart maliyetlerinin kullanılmasını sağlar.
Satır Özel Kodu / Satır Açıklaması: Üretim emrinin ait olduğu reçetede girilen satır özel kod ve açıklamasıdır. Gerekirse bu bilgiler değiştirilir.
Proje Kodu: Satırdaki malzemenin ilişkili olduğu proje kodudur. Kayıtlı proje kartları listelenir ve ilgili tanım seçilir. Satırda seçili malzeme kartında proje belirtilmişse ilgili proje kodu bu alana otomatik olarak aktarılır; istenirse değiştirilir.
Üretim Emri İşlem Bağlantıları
Üretim emri ile üretilecek malzemenin belirli bir siparişi karşılaması durumunda, sipariş işlem bağlantıları Üretim emri üzerinde İşlem Bağlantıları seçeneği ile kaydedilir.
Ayrıca, alınan sipariş fişi üzerinden üretim emri oluşturulduğunda sipariş bilgileri buradan izlenebilir. Ayrıca üretimde girdi olarak kullanılan malzemeler için malzeme talebinde bulunulmuşsa (üretim emri listesi F9/sağ fare düğmesi menüsü malzeme temini) bu malzeme temini, üretim emri işlem bağlantıları penceresinde görüntülenir. İşlem bağlantıları penceresi iki ana bölümden oluşur. Bunlar,
Çıktı Bağlantıları
Girdi Bağlantıları bölümleridir.
Çıktı Bağlantıları
Yapılacak üretimle karşılanması düşünülen alınan siparişlerin ve verilen üretim emirlerinin görüntülendiği tablo bölümüdür. Çıktı Bağlantıları bölümünde üretim emri ile üretilecek malzemenin satış siparişi ya da talep ile bağlantısı kaydedilir. Bağlantı bilgileri şunlardır:
Malzeme Kodu: Sipariş işlemleri ile ilişkilendirilecek çıktı malzeme kodudur. Üretim emri ile üretilecek malzemeler listelenir ve ilgili malzeme seçilir.
Malzeme Açıklaması: Sipariş işlemleri ile ilişkilendirilecek çıktı malzemenin açıklamasıdır. Kod alanına bilgi girildiğinde açıklaması buraya aktarılır. Bu alandan da üretim emri ile üretilecek malzemeler listelenir ve ilgili malzeme seçilir.
Fiş Numarası: Sipariş ya da talep fiş numarasıdır. Bu üretim emri ile satış sipariş karşılanıyorsa satış sipariş hareketleri, talep karşılanıyorsa talep hareketleri listelenir ve ilgili fiş seçilir. Sipariş ya da talep hareketleri listesinde, malzeme kodu alanında belirtilen malzemeye ait satış siparişi ya da talep hareketleri listelenir.
Fiş Tarihi: Sipariş veya talep fiş tarihidir.
Miktar: Bu üretim emri ile karşılanacak sipariş miktarını belirtir.
Birim: Sipariş ya da talebin hangi birim üzerinden karşılanacağını belirtir.
Girdi Bağlantıları
Üretilecek olan mamulün üretiminde kullanılan girdilerin eksik miktarları eğer sipariş verilerek karşılanacaksa verilen siparişe ait bilgiler girdi bağlantıları bölümünde yer alır. Bu pencerede, üretim emrinde belirtilen ana mamulün belirtilen miktarda üretilmesi için hangi üretim emirlerinin daha önce tamamlanması veya hangi satınalma siparişlerinin karşılanması gerektiğini satırlar şeklinde gösterir.
Malzeme Temini
Üretim sırasında, mamul üretiminde kullanılan girdi malzemelerin temin edilebilmesi için üretim emirleri listesinde ilgili üretim emrinin üzerinde F9/sağ fare düğmesi menüsünde yer alan "malzeme temini" seçeneği kullanılır. Malzeme temini, üretim emri kaydedildikten sonra "Başlamadı" veya "Devam Ediyor" konumundayken gerçekleştirilir.
Malzeme Temini
Üretimin hazırlanan reçete uyarınca gerçekleşmesi için gereken hammadde, yarı mamul bilgileri ile ne şekilde temin edilecekleri Malzeme temini seçeneği ile kaydedilir. Malzeme temini üretim emirleri üzerinden kaydedilir. Malzeme temini üretim emri "Başlamadı" ya da "Devam Ediyor" statülerinde ise kullanılır. Malzeme temini seçeneği üretim emirleri listesinde sağ fare düğmesi menüsünde yer alır.
İlk serbest bırakma işlemi ile birlikte üretim gerekli malzemelerin yer aldığı öneri Malzeme Temini seçildiğinde üretimde kullanılacak malzemeler ve temin şekillerinin belirleneceği Öneri Gerçekleştirme penceresi açılır. Pencerenin sol bölümünde temin edilecek malzeme/malzemeler yer alır. Bu malzemelerin ne şekilde temin edileceği ise sağ bölümde her malzeme için ayrı ayrı belirtilir.
Karşılama Türü: Malzemenin ne şekilde karşılanacağı bu alanda belirlenir. Eksik olan malzemeler aşağıdaki seçeneklerden birisi ile karşılanır:
Stoktan Karşılama
Satınalma Siparişi
Üretim Emri
Ambar Transferi
Stoktan Karşılama: Üretim için gereken malzemenin stoktan karşılanacağını belirtir.
Satınalma Siparişleri: Malzeme temin işleminin satınalma yoluyla gerçekleştirilmesi durumunda temin işlemine ait bilgiler sipariş fişi ile kaydedilir. Satınalma siparişi seçildiğinde verilen sipariş fişi otomatik olarak oluşturulur.
Eksik miktar daha önce verilen siparişlerle karşılanabilir. Bu durumda fiş numarası ve tarihi alanlarından kayıtlı verilen sipariş fişleri listelenir ve ilgili kayıt seçilir.
Üretim Emri: Malzeme bir üretim sonucu karşılanacaksa, temin işlemine ait bilgiler Üretim Emirleri seçeneği ile kaydedilir. Malzeme temininde, temin edilecek miktarın tamamı için program tarafından oluşturulan ambar fişi ve satınalma siparişine ek olarak üretim emri ile de temin işlemi kaydedilir.
Program tarafından oluşturulan üretim emri, serbest bırakılmamış bir üretim emri olacaktır. Serbest bırakma işlemi kullanıcı tarafından yapılır. Temin işleminde yeni bir üretim emri vermek yerine, var olan üretim emirleri arasından da seçim yapılır. Bu durumda yalnızca serbest bırakılmış, devam ediyor ya da başlamadı olan, planlanan üretim miktarının tamamı için çıktı bağlantısı kurulmamış ve planlanan üretimden giriş fişi tarihi temin tarihinden önce olan üretim emirleri seçilebilir.
Ambar Transferi: Eksik olan malzeme başka bir ambardan sağlanacaksa bu seçenek kullanılır.
Fiş No: Yeni sipariş fişi ya da üretim emri için fiş numarasının kaydedildiği, kayıtlı sipariş ve üretim emirleri için fiş numarasının seçildiği alandır Temin türü sipariş fişi ise sipariş hareketleri, temin şekli: üretim ise üretim emirleri listelenir.
Fiş Tarihi: Kayıtlı sipariş fişi ya da üretim emrinin kullanılması durumunda ilgili kayıtlar listelenir ve temin işleminde kullanılacak kayıt seçilir.
Alternatif (Evet / Hayır): Satırdaki temin edilecek malzemenin alternatif malzeme olup olmadığını gösterir.
Malzeme Kodu: Temin edilecek malzeme kodudur.
Hareket Miktarı: Fiş yeni oluşturuluyorsa temin edilecek malzemenin miktarıdır. Ancak kullanıcı bu miktar üzerinde istediği değişikliği yapabilir.
Hareket Birimi: Fiş yeni oluşturuluyorsa temin edilecek malzemenin birimidir.
Karşılama Miktarı: Satırdaki temin yöntemi toplam ihtiyacın ne kadarının karşılandığını belirtir.
Karşılanan Ana Malzeme Miktar: Karşılanan ana malzeme miktarını belirtir.
Reçete Kodu: Satırda seçilen karşılama türü üretim emri ise, seçilen üretim emrinde belirtilen reçete kodudur.
Revizyon Kodu: Satırda seçilen karşılama türü üretim emri ise, seçilen üretim emri revizyon kodudur.
Cari Hesap Kodu/Unvanı: Satırdaki temin şekli sipariş ise siparişin verileceği cari hesap bilgileri bu alanlara girilir.
Birim Fiyat: Karşılanan malzeme birim fiyatıdır. Fiyat girilir ya da birim fiyat seçenekleri listelenir ve seçim yapılır.
Onay Bilgisi: Temin şekli satınalma ise sipariş fişi onay durumunun belirlendiği alandır.
Fiş Belge Numarası: Sipariş fişi, üretim emri ya da ambar fişinin belge numarasıdır.
Fiş Özel Kodu: Sipariş fişi, üretim emri ya da ambar fişi özel kodudur.
Fiş Yetki Kodu: Sipariş fişi, üretim emri ya da ambar fişi yetki kodudur.
Ödeme Şekli: Karşılama türü satınalma olan satırlarda ödemelerin ne şekilde yapılacağını belirten plan tanımının seçildiği alandır. Ödeme tahsilat planları listelenir ve ilgili plan seçilir.
Fiş Tipi: Malzeme temin işleminin satınalma yoluyla gerçekleştirilmesi durumunda, oluşturulacak fiş tipini belirlemek için kullanılır. Satınalma Siparişi ve Satınalma Emri seçeneklerini içerir. Satınalma emri seçildiğinde teklif yönetimi altında satınalma emri oluşturulur. Fiş tipi öndeğeri Ticari Sistem Yönetimi program bölümünde Üretim Kontrol Parametreleri seçeneği ile belirlenir. Burada yapılan seçim ilgili fişlere öndeğer olarak aktarılır. Gerekirse fiş üzerinde değiştirilebilir.
Temin Miktar Analizi: Temin miktar bilgisi detaylarının görüntülenmesi için kullanılır. Malzeme Temini penceresi F9 menüsünde yer alır. Değerlerini malzemenin durumundan alır.
A: Mevcut Kullanılabilir Stok((Satınalma Sipariş)+(Mevcut Stok)) B: Mevcut üretim dışındaki planlanan fişler((Planlanan Sarf Fişleri)-(Temin Miktarı)) C: Geçmişteki planlanan fişlere miktar ayrıldığında kullanılabilir kalan miktar((A)-(Güvenlik stok seviyesi)-(B)) D: Üretim Emri İhtiyaç Miktarının mevcut kullanılabilir miktar karşılıyor mu?( (C)-(Üretim İhtiyaç Miktarı))
Planlanan Maliyetler
Üretim ve iş emrine ait planlanan maliyetler, üretim ve iş emri üzerinde Planlanan Maliyet sayfasından izlenir. Maliyetlerin bir parçası olan genel gider maliyetleri iş emri üzerinden kaydedilir.
Pencerede yerel para birimi ve raporlama dövizi üzerinden üretim emrine bağlı olarak oluşan tüm iş emirlerine ait toplamları içerecek şekilde hesaplanan malzeme maliyeti, iş istasyonu maliyeti, genel gider tutarları görüntülenir.
İş emri üzerinden ulaşılan maliyetler penceresinde planlanan ve gerçekleşen maliyet bilgileri iş emri bazında hesaplanır. Yani bir bütün olarak malzeme maliyeti değil, o operasyonda fire ve sarf edilen malzemenin maliyeti, üretimde çalışan tüm işçilerin maliyeti değil, sadece o operasyon için işçilik maliyeti bilgilerini içerir.
Genel gider payı alanının altında genel gider grupları yer alır. Genel giderler gruplanarak genel gider maliyetlerinin grup bazında detaylı olarak görüntülenmesi sağlanır.
Gerçekleşen Maliyetler
Gerçekleşen maliyet bilgilerinin izlendiği ve muhasebede izlenecek hesap kodlarının kaydedildiği seçenektir.
Üretim emrine ait gerçekleşen maliyetler, Gerçekleşen Maliyet sayfasından izlenir. Gerçekleşen maliyetler iş emri üzerinde izlenir ve maliyetlerin bir parçası olan genel gider maliyetleri iş emri üzerinden kaydedilir.
Pencerede yerel para birimi ve raporlama dövizi üzerinden üretim emrine bağlı olarak oluşan tüm iş emirlerine ait toplamları içerecek şekilde hesaplanan malzeme maliyeti, iş istasyonu maliyeti, genel gider tutarları görüntülenir. Genel gider payı, gider muhasebe kodu ve masraf merkezi de bu pencereden girilir.
İş emri üzerinden ulaşılan maliyetler penceresinde planlanan ve gerçekleşen maliyet bilgileri iş emri bazında hesaplanır. Yani bir bütün olarak malzeme maliyeti değil, o operasyonda fire ve sarf edilen malzemenin maliyeti, üretimde çalışan tüm işçilerin maliyeti değil, sadece o operasyon için işçilik maliyeti bilgilerini içerir.
Genel gider payı alanının altında genel gider grupları yer alır. Genel giderler gruplanarak genel gider maliyetlerinin grup bazında detaylı olarak görüntülenmesi sağlanır.
Fason Emirleri İçin Maliyetler
Üretim Emri, Fason Emri fişi olduğunda, Maliyetler sekmesinde iki maliyet alanı yer alır.
Gerçekleşen Maliyet
Malzeme Maliyeti, Fason Reçetesinde yer alan girdi malzemelerin maliyetidir.
İşçilik Maliyeti, Maliyet Bağlantıları sekmesinde listelenen Alınan Hizmet Faturalarının toplamıdır. Alınan Hizmet Fatura satırlarında ister Hizmet ister Fason seçili olsun, satırda yer alan “Üretim Emri (Fason)” alanından, işçilik gideri ile üretim emri eşleştirilmelidir. Bunun için fatura cari hesabının üretim emri fason cari hesabı ile aynı olmasına dikkat edilmelidir.
Maliyet hesaplamaları fason üretim üzerinden Gerçekleşen Maliyet Hesaplama, TFRS Gerçekleşen Maliyet Hesaplama seçilerek ya da Üretim Kontrol-İşlemler alanında Toplu Gerçekleşen Üretim Emri Maliyet Hesaplama ve Toplu TFRS Gerçekleşen Üretim Emri Maliyeti Hesaplama işlemleri ile hesaplatılır. Fason üretim emri maliyetlerindeki malzeme maliyeti, fason üretim yapılması için fason tedarikçiye gönderilen malzemelere ait üretim emrine bağlı sarf fişlerinden; işçilik maliyeti ise Alınan Hizmet Faturası ile ilgili fason üretim emri üzerine yüklenen maliyetleri gösterir.
UFRS Gerçekleşen Maliyet
Malzeme Maliyeti, Fason Reçetesinde yer alan girdi malzemelerin TFRS maliyetidir.
İşçilik Maliyeti, Maliyet Bağlantıları sekmesinde listelenen Alınan Hizmet Faturalarının toplamıdır.
TFRS Gerçekleşen Maliyetler
TFRS kapsamında gerçekleşen maliyet bilgilerin izlendiği seçenektir. TFRS gerçekleşen maliyetler iş emri üzerinde de izlenir.
Pencerede yerel para birimi ve raporlama dövizi üzerinden üretim emrine bağlı olarak oluşan tüm iş emirlerine ait toplamları içerecek şekilde TFRS kapsamında hesaplanan malzeme maliyeti, iş istasyonu maliyeti, işçilik maliyeti, genel gider tutarları görüntülenir.
Genel gider payı da bu pencereden girilir.
İş emirlerinde TFRS gerçekleşen maliyetler iş emri bazında hesaplanır. Yani bir bütün olarak malzeme maliyeti değil, o operasyonda fire ve sarf edilen malzemenin maliyeti, üretimde çalışan tüm işçilerin maliyeti değil, sadece o operasyon için işçilik maliyeti bilgilerini içerir.
Genel gider payı alanının altında genel gider grupları yer alır. Genel giderler gruplanarak genel gider maliyetlerinin grup bazında detaylı olarak görüntülenmesi sağlanır.
TFRS Gerçekleşen Genel Giderler
Üretim/iş emri içinden ulaşılan bir penceredir. TFRS kapsamında üretim emrinin içinde bağlı tüm iş emirlerinin gerçekleşen genel gider hareketleri listelenir. İş emri kartından ise sadece ilgili gerçekleşen genel gider hareketleri listelenir.
TFRS Gerçekleşen Genel Gider Hareketleri, TFRS Gerçekleşen Genel Giderleri Oluşturma seçeneği ile oluşturulur. Bu seçenek Üretim Emirleri listesinde sağ fare düğmesi menüsünde yer almaktadır.
Ayrıştırılmış Maliyetler
Üretim emri Ayrıştırılmış Maliyet bilgilerin yerel para birimi ve raporlama dövizi üzerinden izlendiği seçenektir. Ayrıştırılmış maliyetler iş emri üzerinde de izlenir.
Ayrıştırılmış maliyet bir çeşit üretim emri maliyet hesaplama yöntemidir. Hesaplama yapılırken malzeme maliyetini üretim emri maliyetini oluşturan diğer unsurlardan ayrıştırır (işçilik, genel giderler vb.) Böylece malzeme envanter değerinin ne kadarının malzeme maliyeti ne kadarının genel gider ve diğer maliyetlerden oluştuğu takip edilir. Hesaplama yapılırken, genel gider, işçilik ve iş istasyonu maliyetleri bir alt seviyeden gelen üretim emrinin genel gider, işçilik ve iş istasyonu maliyetlerinin üzerine eklenir.
Maliyet Bağlantıları
Fason emrinin bağlantılı olduğu Alınan Hizmet Faturalarının listelendiği Maliyet bağlantıları sayfası, üretim emri türlerinden Fason Emri fişlerinde yer alır. Fason emrine ait hizmet gideri ( işçilik ), Alınan Hizmet Faturası satırında yer alan Üretim Emri (Fason) alanında yapılan seçimle eşleştirilir ve fason emrinin maliyet bağlantılarında listelenir. Maliyet bağlantılarında yer alan alınan hizmet faturaları, fason emrine ait işçilik maliyetinin hesaplamasında kullanılır.
Alınan Hizmet Faturası içerisindeki Üretim Emri (Fason) alanından yapılan fason üretim emirleri seçiminde, “Başlamadı” konumundaki Fason Üretim Emirlerinin seçimi parametreye bağlıdır. Ticari Sistem Yönetimi-Üretim Kontrol Parametreleri-Alınan Hizmet Faturalarında Başlamadı Statüsünde Fason Emri Seçimi Kaydet Kontrolü parametresi ile başlamadı konumundaki fason üretim emri seçimi kontrolü yapılır.
Hizmet Kodu / Açıklaması: Alınan Hizmet Faturası satırında seçilen hizmet kodudur / açıklamasıdır.
Fiş No: Alınan hizmet faturasının numarasıdır.
Fiş Tarihi: Alınan hizmet faturasının fiş tarihidir.
Dönem No: Alınan hizmet faturasının dönemidir.
Üretim Emri Kaynak Kullanımı
Üretim emrinde yer alan operasyonlara ait kaynak bilgileri (çalışan, çalışan grupları ve kullanılan araçlar) üretim emri üzerinde Kaynak Kullanımı seçeneği ile izlenir. Bu alan, kullanıcının ayrı ayrı tüm iş emirlerini takip etmeden toplu olarak kullanılan kaynakları görebilmesi için tasarlanmıştır. Üretim rotalarında yer alan operasyonlara atanan iş istasyonu, çalışan ve araçlar, üretim emri oluşturulduğunda bu pencerede, kaynak türü, kaynak kodu/açıklaması, bağlı olduğu iş emri, operasyon ve iş emri için gerekli miktar bilgileri ile yer alır. Kaynaklar, üretim emrinin serbest bırakılması ile program tarafından otomatik olarak oluşturulur. Ancak kullanıcı tarafından da kaynak girişi ya da bilgi değişikliği yapılabilir.
Üretim emri serbest bırakıldıktan sonra, her operasyona ait iş emri için gerekli kaynaklara ait kayıtlar otomatik olarak oluşur. Üretim emirleri üzerinden ulaşılan Kaynak Kullanımı penceresi, ayrı ayrı tüm iş emirlerinde kullanılan kaynakları toplu olarak izlemeye olanak sağlar.
İş emirlerine ait kaynak kullanımı bilgileri güncelleştirildikçe bu penceredeki bilgiler de değişir. Her bir kaynak bilgisi ayrı bir satırda görüntülenir. Serbest bırakma işlemi sırasında oluşan olan bu satırlar silinebilir, yeni kaynak eklenebilir.
İşgücü ve araç ihtiyaçlarında tanımlı kaynaklarda herhangi bir uygunsuzluk olması durumunda serbest bırakma işlemi durdurulmaz, yalnızca uygunsuz olan kaynaklar için kaynak kullanım kayıtları oluşturulmaz. Çalışan kaynak türü için bu uygunsuzluk durumları şunlardır:
Çalışanın fabrika bilgisinin değiştirilmesi
Çalışan ya da aracın kullanım dışı olması
Çalışan için vardiya atamasının yapılmamış olması
Koşullara uygun kaynaklar için ise kaynak kullanım kayıtları günlük olarak ve birden fazla sayıda kaynak kullanım kaydı oluşturulur.
Araçlar için, her zaman iş istasyonu günlük çalışma saatine uygun kaynak kullanım kayıtları oluşturulur. Günlük başlangıç ve bitiş saatleri hesaplanırken, iş istasyonu çalıştığı sürece aracın kullanılacağı varsayılır.
Günlük bazda oluşturulan kaynak kullanım planlarının başlangıç ve bitiş tarihleri ve zamanları aşağıda belirtilen koşullar dikkate alınarak hesaplanır:
a. İş istasyonu ve çalışan çalışma günleri aynı olmalıdır. Aynı ise planlanan başlangıç ve bitiş zamanları belirlenir ve zaman çizelgesi oluşturulur. Eğer çalışma günleri farklı ise o güne ait kaynak kullanım kaydı oluşturulmaz.
b. Çalışan, iş emri planlanan başlangıç tarihinde çalışıyorsa, söz konusu gün için planlanan başlangıç tarihi, iş emri planlanan başlangıç tarihidir. Diğer çalışma günlerinde 00:00 zamanıdır.
c. Çalışanın bitiş zamanı ise çalışanın günlük çalışma saatinin iş istasyonu günlük çalışma saatinden büyük olup olmamasına göre değişir. Şöyle ki,
Çalışanın günlük çalışma saati > iş istasyonu günlük çalışma saati ise çalışan iş istasyonu günlük çalışma saatini doldurduğunda işini bitirmiş olacaktır.
Çalışanın günlük çalışma saati <= iş istasyonu günlük çalışma saati ise çalışan kendi günlük çalışma saatini doldurduğunda işini bitirmiş olacaktır.
Çizelgelenen tarih iş emri planlanan bitiş tarihi ise, bu kontrol iş emri bitiş tarihine göre yapılacaktır.
Çizelgeleme esnasında, işgücü ihtiyaçlarında, bir grup seçilmiş ise, bu grup içinden seçilen elemanların saptanması sırasında ilk önce öncelik bilgisine, daha sonra i söz konusu elemanın söz konusu operasyon için önceden çizelgelenip çizelgelenmediğine bakılır. Bir çalışan bir defa çizelgelenebilir. Bu kontrol, işgücü çizelgelemesinin her aşamasında geçerlidir.
Üretim emri kaynak kullanımı penceresinden kaydedilen bilgiler şunlardır:
Kaynak Türü: Operasyonda kullanılacak kaynak türüdür. Bu alan iki seçeneklidir:
Çalışan
Araç
Çalışan seçiminde tanımlı çalışanlar, araç seçiminde tanımlı malzeme kartları listelenir ve seçim yapılır.
Kaynak Kodu/Açıklaması: Operasyonda kullanılan kaynağın kodu ve açıklamasıdır.
İş Emri No: İş emri numarasının belirtildiği alandır. Üretim emrine bağlı iş emirleri listelenir. Kaynağın kullanıldığı operasyona ait iş emri seçilir.
Miktar: İş emrinde kullanılan kaynak sayısını belirtir.
Operasyon Kodu/Açıklaması: İş emrine dahil olan ve kaynakların bağlı olduğu operasyon kodu ve açıklamasıdır.
Üretim emrine ait operasyonlarda kullanılması planlanan kaynaklara ait detaylar sağ fare tuşu menüsündeki Planlanan Kaynak Kullanımı Girişi seçeneği ile kaydedilir.
Planlanan kaynak kullanımı seçeneği ile, operasyonlarda kullanılacak her bir kaynak bilgileri başlangıç tarihi ve başlama ve bitiş zamanları ve toplam süre bilgileri ile izlenir.
Planlanan Kaynak Kullanımı Girişi
Üretim emrine ait operasyonlarda kullanılması planlanan kaynaklara ait bilgiler üzerindeki değişiklikler ya da yeni girişler her üretim/iş emri için sağ fare tuşu menüsündeki Planlanan Kaynak Kullanımı Girişi seçeneği ile kaydedilir. Planlanan kaynak kullanım penceresinden aşağıdaki bilgiler kaydedilir:
Hesaplama Türü (miktara göre / süreye göre)
Başlangıç Tarihi
Başlangıç Zamanı
Bitiş Tarihi
Bitiş Zamanı
Operasyon Süresi
Miktar
Sabit Hazırlık Süresi
İşlem Partisi
İşlem Süresi
Taşıma Partisi
Taşıma Süresi
Planlanan Miktar
Bu pencerede belirtilen tarih ve zaman aralığı için 24 saat üzerinden hesaplanır, kullanıcı hesaplanan değerden daha az olmak kaydıyla değişiklik yapabilir.
Süre ve büyüklük bilgilerini girildiğinde operasyon süresi otomatik olarak hesaplanır. Miktar belirtilmeden operasyon süresi hesaplaması yapılamaz.
Operasyon süresi değiştirilebilir ya da süre doğrudan girilebilir. Ancak kullanıcı tarafından girilen operasyon süresi bilgisi bileşenlerine ayrılmaz Operasyon süresi hesaplandığında başlangıç tarih ve zamanı bazı alınarak çizelgeleme yapılır ve bitiş tarihi otomatik olarak bulunur.
Araç ve Çalışan için planlanan kaynak kullanım girişi penceresinden aşağıdaki bilgiler kaydedilir:
Başlangıç Tarihi
Başlangıç Zamanı
Bitiş Tarihi
Bitiş ZamanıSüre (Dakika)
Süre doğrudan kullanıcı tarafından girilebilir. Bu durumda çizelgelemede bitiş tarihi dikkate alınmaz. Süre boş iken bitiş tarihi ve zamanına göre çizelgeleme yapılır.
Gerçekleşen Kaynak Kullanım Girişi
Üretim emri satırı için gerçekleşen kaynak kullanım bilgileri sağ fare düğmesi menüsündeki Gerçekleşen Kaynak Kullanımı Girişi menü seçeneği ile kaydedilir. Gerçekleşen Kaynak Kullanım Girişi, üretim/iş emri "Devam Ediyor", "Durduruldu" ve "Tamamlandı" statülerinde sağ fare düğmesi menüsünde yer alır. "Başlamadı" ya da "Kapandı" konumundaki iş emirleri için gerçekleşen kaynak kullanım girişi yapılamaz. Gerçekleşen kaynak kullanım girişi penceresinden belirli bir tarih aralığı için kaynak kullanım bilgileri kaydedilebildiği gibi, günlere göre gerçekleşen kullanım bilgileri de kaydedilir.
Belirli bir Tarih Aralığı için Kaynak Kullanım Bilgileri
Belirli bir tarih aralığı için kaynak kullanım bilgileri başlangıç tarihi, başlangıç ve bitiş zamanı alanlarından kaydedilir. Burada belirtilen aralıktaki kullanım bilgileri için program tarafından günlük kayıtlar oluşturulur. Günlük kayıtlar oluşturulurken şu bilgiler dikkate alınır:
Çalışan bölüm çalışma günleri
Çalışan günlük çalışma saati
İş istasyonu günlük çalışma saati
Verilen tarih aralığında, çalışanın fabrika bölümüne uygun olan günler saptanır ve söz konusu gün için kaynağın gerçekleşen başlangıç ve bitiş zamanları belirlenir. Eğer çizelgelenen gün tarih aralığının ilk günü ise gerçekleşen başlangıç zamanı, kullanıcının belirttiği zaman olacaktır. Bitiş tarihleri ise yine iş istasyonu günlük çalışma saati kontrolü ile tespit edilecektir.
Çalışanın günlük çalışma saati > iş istasyonu günlük çalışma saati ise çalışan iş istasyonu günlük çalışma saatini doldurduğunda işini bitirmiş olacaktır.
Çalışanın günlük çalışma saati <= iş istasyonu günlük çalışma saati ise çalışan kendi günlük çalışma saatini doldurduğunda işini bitirmiş olacaktır.
Eğer çizelgelenen gün tarih aralığının son günü ise, yukarıdaki kontroller kullanıcının girmiş olduğu bitiş zamanına göre yapılır. Yani,
Çalışanın günlük çalışma saati > bitiş zamanı ise çalışan bitiş zamanında işini bitirmiş olacaktır.
Çalışanın günlük çalışma saati <= bitiş zamanı ise çalışan kendi günlük çalışma saatini doldurduğunda işini bitirmiş olacaktır.
Tek bir Gün için Kaynak Kullanım Bilgileri
Kullanıcı tek bir gün için giriş yapmışsa, bu tarih için söz konusu başlangıç ve bitiş zamanlarına kaynak kullanım kaydı oluşacaktır. Ancak bu kayıt için herhangi bir kontrol yapılmaz. Söz konusu tarih, başlangıç ve bitiş zamanları ve süre bilgisi olduğu gibi aktarılır.
Gerçekleşen Kaynak Kullanımı kayıtları sağ fare düğmesi menüsündeki Gerçekleşen Kaynak Kullanımı seçeneği ile izlenir. Üretim emrine ait iş emrinde seçilen kaynak için gerçekleşen kullanım kayıtları, başlangıç ve bitiş tarih ve zamanları ile listelenir.
Otomatik Kaynak Kullanımı Girişi
Üretim emrine atanmış araç ve çalışanlara planlanan ve gerçekleşen kaynak kullanım bilgilerinin toplu olarak aktarıldığı seçenektir. Üretim emri kaynak kullanımı penceresinde sağ fare tuşu menüsünde yer alır.
Kaynak kullanım bilgilerinin güncelleneceği ya da oluşturulacağı kaynak türü, Otomatik Kaynak Kullanım Atama penceresinde Araç ve Çalışan seçenekleri işaretlenerek belirlenir.
Kaynak kullanım girişinin ne şekilde yapılacağı ise iş emri güncelle ve kaynak güncelle alanlarında belirlenir.
İş Emri Güncelle: Bu seçenek işaretlendiğinde kaynak kullanım bilgilerindeki değişiklikler iş emirlerinde de güncellenir.
Kaynak Güncelle: Bu seçenek işaretlendiğinde eğer iş emri güncelle seçeneği de işaretlenmişse belirtilen iş emrindeki bütün araç ve çalışanların planlanan ya da gerçekleşen kaynak kullanımları girilen başlangıç- bitiş zamanlarına, vardiyalara ve Üretim Kontrol Parametreleri'ndeki parametreler dikkate alınarak güncellenir.
Kaynak Güncelle seçeneği işaretlenmezse kaynak kullanım bilgisi olmayan araç ve çalışanlar için kaynak kullanım kayıtları oluşturulur. Kaynak kullanım bilgisi olan kayıtlar için güncelleme yapılmaz.
Üretim ve İş Emri Operasyon KKK Değer Girişi
Kalite Kontrol modülünde tanımlandıktan sonra operasyon kartları listesinde F9/sağ fare düğmesi menü seçeneği ile operasyonlara atanmış olan kalite kontrol kriterlerinin değer girişleri, üretim emirleri üzerinden girilebilmektedir. Üretim emri üzerinde verilen değerler sonucu, kalite kontrol modülünde tanımlanan ve operasyonlara atanan kalite kontrol kriterleri baz alınarak, kalite kontrol sonucu belirlenir.
Bunun için, üretim emri operasyon K.K.K. değer girişi penceresinde F9/sağ fare düğmesi menüsünde yer alan "kalite kontrol değer girişi" penceresi kullanılır. Üretim emri için geçerli her bir operasyon için yapılacak olan kalite kontrol işlemi için değer girişi ilgili operasyon üzerinde F9/sağ fare düğmesi menüsünden yapılır. Açılan pencerede ilgili operasyona atanmış olan kalite kontrol seti ve kriterleri yer alır. Operasyon için kalite kontrol işlemi gerçekleştirildiğinde kriter alınacak öndeğerler pencere üzerinde yer alır. Pencerede yer alan kontrol sayısı operasyon için yapılacak olan kalite kontrol sayısını gösterir; sağ tarafa kontrol sayısı kadar satır girilir. Satırlara, her bir kontrol sonucu belirlenen değerler girilir.
Bu değerler pencerede yer alan asgari ve azami değerlerin arasında olmalıdır. (Nominal değer ideal değerdir). Yüzde üzerinden belirlenmiş kabul oranı ise, yapılan kontroller ve verilen değerler sonrası operasyonun kalite kontrolden geçmesi için, asgari – azami değerler dışında kalan satırların toplam kontrol sayısına göre kabul edilme oranını gösterir.
Örnek: Kontrol Sayısı: 5 Kabul Oranı: %100 Nominal Değer: 90 Asgari Değer: 10 Azami Değer: 100 Satırlar:
9
8
110
120
111
Bu örnekte, operasyon kalite kontrol sonucu verilen değerler asgari ve azami değerlerin dışındadır. Ancak, girilen kalite kontrol değerleri kaydedildiğinde, üretim emri operasyon K.K.K. değer girişi penceresinde yer alan "kalite kontrol sonucu" alanı program tarafından işaretlenecektir. (K.K. sonucu olumludur). Bunun sebebi kabul oranının %100 veriliş olmasıdır. Kabul oranının %100 verilmiş olması, kalite kontrolde asgari azami değerlerin (k.k. dan geçebilmesi için olması gereken değerler) dışında kalan satırların toplamının kabul edilebilir olduğu anlamına gelir. kabul oranı 510 verilmiş olsaydı, olması gereken değerler dışında kalan satırların sayısı toplam satır sayısına göre %10'dan fazlaysa operasyon k.k.'dan geçemeyecekti.
Üretim emri operasyon K.K.K değer girişi bölümünde,her bir satır üzerinden açılan F9 menü seçeneği ile o satıra (operasyona) atanmış olan kalite kontrol kriterinin değer girişi yapılabilir. Kullanıcı isterse uygun ya da uygun değil seçeneklerinden herhangi birini seçerek değer girişi yapmayabilir. Kullanıcı değer girişi yapmadığı sürece satırdaki uygunluk bilgisi "uygun değil" olacaktır. Değer girişi yapılıp uygunluk sağlanırsa otomatik olarak "uygun" olarak değişecektir.
KKK değer girişinin yapılması gereken zaman için herhangi bir kısıt söz konusu değildir. KKK değer girişi yapıldıktan sonra yapılması gereken kontroller ticari sistem parametrelerinde tanımlanmış olan bir parametreye bağlıdır. Bu parametreye göre değer girişi sonuçları uygun değilse ya işleme devam edilir ya da kullanıcı uyarılır. Kullanıcı iş emrinden ya da üretim emrinden KKK değer girişi yapmadığı sürece ve uygunsuzluk durumunda uyarı verilmesini istiyorsa, hem iş emri hem de üretim emri "Tamamlandı" konumuna gelirken kalite kontrol uygunsuzlukları olduğu kullanıcıya bildirilir.
Üretim Emrinin Kaydedilmesi
Üretim emrinin kaydedilmesi ile birlikte üretim emri serbest bırakılır ve iş emirleri program tarafından otomatik olarak oluşturulur.
Emrin kaydedilmesi ile birlikte "Planlanan" statüsündeki sarf, fire, üretimden giriş ve sanal yarı mamuller için ambar fişleri iş emri bazında oluşur.
Aynı iş emrine bağlı ve aynı ambardan sarf edilecek malzemeler tek bir fişte toplanır. Aynı işlem fire, ambar ve üretimden girişler için de geçerlidir.
Malzeme fişleri oluşturulurken, söz konusu operasyona girdi olan malzemelerin sarf miktarları yanında fire miktarları da saptanır Her bir operasyon için fire hareketleri saptanırken girdi malzemeler için üretim emri satırında belirtilmiş fire oranı ve fire tipi dikkate alınır.
İlk kaydetme işleminde üretim emri otomatik olarak serbest bırakılır. Ancak emrin serbest bırakılmasından sonra üretim emri satırlarında süreler ve iş istasyonlarıyla ilgili yapılacak değişikliklerin iş emirlerine ve bağlı fişlere yansıyabilmesi için kullanıcı serbest bırakma işlemini kendisi yapacaktır.
Serbest bırakma işlemiyle beraber tüm iş emirleri, operasyon süreleri, üretim emri hedeflenen başlangıç tarihi, planlama metodu ve çalışma günleri dikkate alınarak zaman eksenine yerleştirilir.
Serbest bırakma ile bulunan Planlanan başlangıç-bitiş zaman bilgilerine göre iş emirleri güncelleştirilir.
İş emirlerindeki güncellemelere göre Planlanan malzeme fişleri tarihlerinde gerekli güncellemeler yapılır.
Kaynak kullanım kayıtları oluşturulur.
Planlanan fişler oluşturulduğunda, iş emri başlangıç tarihine ait planlanan çıkış miktarları toplamları, ana ürün ve diğer çıktı malzemelerin ise planlanan giriş miktarları günceller.
Üretim Emrinin Serbest Bırakılması
Serbest bırakma işlemi ile üretim emrine ait operasyonların başlangıç ve bitiş tarihleri ile süreleri belirlenir. İlk serbest bırak işlemi üretim emri kaydedilirken otomatik olarak yapılır ve iş emirleri oluşturulur. Ancak emrin serbest bırakılmasından sonra üretim emri satırlarında süreler ve iş istasyonlarıyla ilgili yapılacak değişikliklerin iş emirlerine ve bağlı fişlere yansıyabilmesi yani zaman ekseni üzerinde de güncelleme işleminin yapılması için Üretim emrinin kullanıcı tarafından serbest bırakılması gerekir.
Serbest bırakma işleminin yapılıp yapılmadığı Üretim Emirleri listesinde Serbest Bırakma kolonunda izlenir. Serbest bırakma için Üretim Emirleri listesinde sağ fare düğmesi menüsündeki Serbest Bırak seçeneği kullanılır.
Serbest bırakma, üretim emri "Başlamadı" ve "Devam Ediyor" durumundayken yapılabilir. Ancak zaman ekseni üzerinde yapılan kaydırmalar (ileri-geri),
"Devam Ediyor" / "Durduruldu" / "Tamamlanan" / "Kapanan" statüsündeki iş emirlerinin planlanan başlangıç ve bitiş tarihlerini değiştirmez.
"Başlamadı" statüsündeki iş emirlerinin planlanan başlangıç ve bitiş tarihlerini değiştirir.
İş emirlerinin başlangıç ve bitiş zamanlarında yapılan değişiklikler, bağlı tüm planlanan malzeme fişlerini de günceller.
Serbest bırakma işlemiyle beraber tüm iş emirleri, operasyon süreleri, üretim emri hedeflenen başlangıç tarihi, planlama metodu ve çalışma günleri dikkate alınarak zaman eksenine yerleştirilir.
Serbest bırakma işlemi üretim emri üzerinde belirtilen planlama metoduna göre ileri ve geriye doğru olarak yapılır. Serbest bırak penceresinin üst bölümünde serbest bırakma tarihi ve üretim emri bilgileri yer alır. Satırlarda program tarafından kaynak ve malzeme kontrolü yapılan operasyonlara ait iş emirleri başlangıç, bitiş tarih ve süreleriyle sırayla listelenir.
Operasyon bilgileri bölümünde iş emrinin ait olduğu operasyon kod ve açıklaması ile operasyonda kullanılan iş istasyonu kodu, açıklaması ve çalışma süresi yer alır.
Üretim emri bilgileri bölümlerinde ise planlanan başlangıç, bitiş tarih ve süreleri ile iş emirleri toplam süresi görüntülenir.
Kaydet düğmesi tıklanır ve serbest bırakma işlemi tamamlanır.
Serbest bırakma işlemi sırasında kaynak kontrolleri (operasyonlarda kullanılacak olan İş istasyonu, çalışan ve araçlar) program tarafından yapılır. Üretim emrinin serbest bırakılması sonucunda, operasyonlara ait belirlenen süreler işlem adımları ile birlikte listelenir. Herhangi birinde tespit edilecek bir uygunsuzluk durumunda serbest bırakma işlemi durdurulur.
Serbest bırakma penceresinde operasyonlar öncelik ve örtüşme miktar ve yüzdelerine göre sıralanır.
Örtüşme yüzdesi % 100 olarak verilen operasyonlar aynı anda başlar.
Örtüşme yüzdesi % 0 olarak verilen bir operasyon önceki operasyon tamamlandıktan sonra başlar.
Ardışık Malzeme Temini
Ardışık malzeme temin işlemi ile üretim emirlerindeki girdi yarı mamullerin üretimi tek seferde yapılır. Mamul ve yarı mamul üretimler için malzeme temin işlemleri kaydedilir.
Ardışık Malzeme Temini, Üretim Reçeteleri Listesi'nde F9-sağ fare tuşu menüsünde yer alır.
Ardışık malzeme temininde karşılama türü ve temin seviyesi belirtilerek temin önerileri oluşturulur.
Karşılama türü alanındaki seçenekler kullanılarak malzemelerin ne şekilde temin edileceği belirtilir. Öndeğer olarak tüm karşılama türleri seçilidir. İşlemde kullanılmayacak seçenek yanındaki işaret kaldırılır.
Temin hareketlerini oluştur seçeneği tıklandığında, karşılama türü ve temin seviyesi dikkate alınarak malzeme temin önerileri oluşturulur. Oluşan temin hareketlerine, Malzeme Temin Önerileri seçeneği ile ulaşılır ve öneri gerçekleştirme işlemleri kaydedilir.
TFRS' ye göre Üretim Emri Muhasebeleştirme
TFRS' ye göre üretim emri muhasebeleştirme işlemi üretim emri üzerinde bulunan "TFRS Gerçekleşen Maliyetleri Muhasebeleştir" seçeneği ile yapılabileceği gibi aynı zamanda Genel Muhasebe > İşlemler > Muhasebeleştirme > Üretim Emri İşlemleri > TFRS Gerçekleşen İşlemler seçenekleri ile de yapılabilir.
TFRS maliyetlerin muhasebeleştirilmesindeki esas amaç VUK' a göre ve TFRS' ye göre hesaplanan ve muhasebeleştirilen üretim emri maliyetlerinin arasındaki farkın raporlanabilmesidir.
Üretim emri başlamadan önce üretimde kullanılacak hammadde ve yarı mamuller için reeskont hesaplatılır ve güncel maliyet bulunur.
Comentarios